ЖАТЫН БӨЛМЕДЕГІ ЖАНСЫЗ ДЕНЕ

Жанаргүл МҰҚАТАЙ

Кеудеңді күрсінтіп, төбе құйқаңды шымырлатып, тіксіндірген қатыгездіктердің көбейіп бара жатқаны бүгінгі қазақ қоғамының аза бойын қаза қылып тұр. Адамның адамға жасаған айуандығын былай қойғанда, әлдеқашан ажырасып кеткен әйелін жанармай құйып, өртеп жіберген қаражүрек еркек, еріне ерегесіп өгей ұлын өлтірткізген жауыз әйел, туған қызын зорлаған азғын әке сияқты бір-біріне туыс, таныс, жақын адамдардың қанішер болып жатқанын көріп қабырғаң қайысады. Естігенде есеңгіретіп тастайтын мұндай қанқұйлы қылмыстар елімізде көбеймесе, азаймай тұр. Иман мен мейірім азайып, тәрбие таяздап, ұлтымыздың өмірінде осыншама трагедиялардың қайталанып жатуы рухани тозудың, құлдыраудың көрінісі. Уақыт өткен сайын шиыршық атқан сұмдық атаулыны  ауыздықтауға не кедергі болып отыр? Қоғамның қателігі қай жерде?

ЖАҢА ЖЫЛ қарсаңындағы қуаныш

Қазақтың қанында, болмысында болмаған қанішерлік тиылғанның орнына  түрленіп барады.   Семей қаласында болған мына бір оқиға да осының дәлеліндей.

… Жаңа жылға санаулы күндер ғана қалды. Жұрт мешіннің еншісіне жазылған 2016 жылмен қоштасып,  2017 тауық жылын қарсы алудың қамында. Кім болса да есік қағып енгелі тұрған жаңа жылды жақсылыққа жорып, үлкен үміт күтері хақ.

Кетіп бара жатқан ескі жыл семейлік Сатырбековтердің (тегі өзгертіліп отыр) отбасы үшін жаман болған жоқ, берекелі  болды. Өмір өз ағысымен өтіп жатыр. Ата-анасының үміт артқан балалары ер жетіп келеді. Отағасы міне, жаңа жыл қарсаңында үлкен ұлдарына көптен бері армандап жүрген көлігін сатып беруді ұйғарды. «Казкоммерцбанк»-тен 700 000 теңге несие алып, енді осы қаржыға түсетіндей қолайлы көлік қарастырмақ ойда. Отбасы көптен күткен қуанышты жаңалық. «Қуаныш бөліссе көбейеді» демей ме, отағасы, балалары бұл жайында өзінің туған-туыс, аға-бауырларына да айтады.

ҮНСІЗ ҚАЛҒАН ТЕЛЕФОН

Таңертең үйдегілер жұмысқа кеткенде Сатырбековтердің кенжесі Мерхат (аты өзгертіліп отыр) іші ауырып тұрғанын айтып сабаққа бармай үйде қалған.  Жұмыстан шыққан соң анасы әдеттегідей Мерхатқа телефон соқты. Іші ауырып тұрған еді ғой, басылды ма екен? Бірақ ұлы телефонын көтермеді. Дауысы өшіріліп тұрған болар, әлде далада ойнап жүрген шығар, мүмкін ұйықтап жатыр ма екен? Анасы жолай дүкенге соқты. Бұрын аялдамадан көк кепешін баса киген кенже ұлы тосып алып,  сөмкесін көтерісіп келетін еді. Өзін күтіп тұрған ұлын анадайдан көретін.  Бұл жолы алдынан да шықпады. Қысқы аязда сықырлата, жылдамдата жүре отырып  сағат 18.00 шамасында үйіне жеткен.

Үйге кірген беті теледидардың қосылып тұрғанын көріп, ұлының үйде екенін ұқты.  Жатын бөлмедегі төсектің үстінде шалқасынан жатқан баласын көріп ана көңілі орнына түскендей. Алайда бетін жамылғыштармен бүркеп жауып алыпты. «Бұнысы несі?!» Санасын сан ой осып өтті. Қасына жетіп келіп жамылғыштарды көтеріп қалғанда кенжесінің басы, бет-аузы  қан жоса боп, денесі жансыз жатты.

Кім? Не үшін? Қараша айында ғана 16-ға толған жасөспірім ұлды өлтірген қанішер кім?

ВИДЕОБАҚЫЛАУ КАМЕРАСЫНДАҒЫ БЕЙНЕ

102-ге хабар беріліп, қаралы хабар  жан-жақтағы ағайын-туыстарға айтылып, кеше ғана мерейленіп жүрген ата-ана бір-ақ күнде ұлдарын құшақтап, аңырап қалды.

Мерхаттың ағайындас ағасы, яғни Мерхаттың әкесінің бауырының баласы Алдияр (есімі өзгертіліп отыр) да естіді бауырының  кісі қолынан қаза тапқанын. Алдиярдың шешесі телефон соғып: «Мерхатты өлтіріп кетіпті, тез жет» деген. Дереу өзінің танысының автокөлігіне отырып оқиға болған жерге – ағасының үйіне келген. Өзінің анасы, туған-туыстары бәрі келіпті, ұлардай шулап, жылап жүр. Осында жүрген бауырларынан естігені: «Үйдің жанындағы  №5 мектеп-интернаттың видеокамераларына Мерхатты өлтірген жігіт анық түсіп қалыпты». Алдияр осыны ести сала көптің арасынан сытылып шығып, бас сауғалай берген…

Иә, Мерхаттың үйінің жанындағы мектеп-интернаттың бейнетаспасына осы үй жақтан шықты деп күдіктелініп отырған жігіттің дене бітімі, киген киіміне дейін түсіп қалыпты. Күдіктіні Мерхаттың әкесі де, бауырлары да бірден таныды. Ол – Алдияр, Мерхаттың әкесінің бауырының баласы болатын.

21 жастағы Алдиярдың мұндай қанқұйлы қылмысқа, сұмдыққа баруына, өз бауырын қатыгездікпен өлтіруіне не себеп болды?

Ауыр да болса қанды оқиғаның жай-жапсарына қысқаша тоқталайық. 2016 жылдың желтоқсан айының басында Семей қаласында тұратын Аягөз қаласының тумасы  Алдияр Сатырбеков (тегі өзгертіліп отыр) өзінің ағайындас бауыры Б.Сатырбековпен (тегі өзгертіліп отыр) әңгіме барысында бауыры Б өзінің әкесі И.Сатырбеков бір күннен кейін банктен 700 000 теңге несие алып, өзіне автокөлік сатып әперетінін айтқан. Осыдан кейін желтоқсан айының 26 күні Алдияр сағат 10.13 шамасында жаяу Энергетик кентіндегі ағасы И.Сатырбековтің үйіне барған. Ағайындас бауыры айтқан 700 000 теңгені ұрлау мақсатымен. Үйдің есігі ашық болады. Үйде осы үйдің кенжесі, бауыры Мерхат болады. «Аға алдында пейіліңді көрсет, іні алдында мейіріңді көрсет» деген мәтел бар ғой халқымызда. Мерхат үйіне келген ағасының алдынан шығып, шай қойып, екеуі дастархан басында әңгімелесе отырып шай ішеді. Сосын Мерхат Алдиярмен бірге далаға шығып итімен ойнап, әрі-беріден соң қайтадан үйіне кіріп, жатын бөлмесіне өтіп, теледидар көре бастайды. Адам аласы ішінде екенін, тәрбие көрмеген, пасық, арам ниетті ағайыны  ақша ұрлау үшін келіп отырған қарақшы екенін бала жүрегі сезбейді, секемденбейді де.  Бұл кезде Алдияр пеш тұрған кіреберістегі бөлмедегі үстел басында отырады. Біраздан соң ол ақшаны жымқыра алмайтынын түсініп, кетпек болып, еңкейіп аяқ киімінің бауын байлай бастайды. Кетіп қалатын ба еді. Егер үстелдің астында балта жатпаса. Қанішер дәл осы сәтте үстел астында жатқан ағаш сапты балтаны көріп қалып, бауырына қарақшылық шабуыл жасап, қайткенде де ақшаны алып кету туралы ойға келеді. Балтаны үстелдің астынан алған бойы, қолы  қалтырамастан жатын бөлмедегі төсектің үстінде теріс қарап теледидар көріп отырған Мерхаттың жанына келіп, баланы ту сыртынан итеріп қалып, төсекке құлатып, басына 20 рет балтаның дүмімен соққан. Қаныпезерлігі сондай бауырының бет жүзін балтаның жүзімен  тағы бір рет соққан. Мерхат сол жерде ауыр соққыдан жантәсілім етеді. Алдияр бауырының өлгеніне толық көз жеткізгеннен кейін өзінің қарақшылық қылмыстық ойын аяғына дейін жеткізу мақсатында үй ішіндегі жиһаздардың тартпаларын, ішіндегі заттар мен киімдерді ақтарып, 700 000 теңгені іздейді. Алайда іздеген ақшаны таба алмайды. Ақша үйде, бірақ басқа жерде жатқан. Далаға шыққан ол балтаны өзімен бірге ала кетіп, көше қиылысындағы ашық аймаққа лақтырып, бой тасалап қашып кетеді.

Қылмысын жасырып, бой тасалап жүрген Алдиярды іздестіре бастаған ағалары оның өз кінәсін түсініп, саяжайдың бір жерінде асылып қалуы, өз-өзіне қол салуы мүмкін деп ойлап, саяжай ішін кезген екен. Өз бауырын азаптап өлтірген қандықол қылмыскер екі күннен соң дін аман табылады. Бауырын «спайс» наркотигін шегіп алған күйінде өлтіргенін айтып, жалтарып, ақталып, кешірім сұраған көрінеді.

Шығыс Қазақстан облысының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық сотының үкімімен ағайын бауырын айуандықпен өлтірген қылмыскер 23 жыл мерзімге бас бостандығынан айырылып, жазаны түзеу колониясының қатаң режимінде өтейтін болды.