Телегей табысқа тұрақтылық пен татулықтың арқасында қол жеткіздік

Кеше Қазақстан аумағындағы теңдесі жоқ бірегей кешен – облыс орталығындағы этноауылда орналасқан үлкен киіз үйде Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясының кезекті ХХІ сессиясы өтті. Оның жұмысына Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясының төрағасы, облыс әкімі Даниал АХМЕТОВ, Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшелері, этномәдени бірлестіктердің басшылары, Достық үйлерінің директорлары, ардагерлер, жастар, мемлекеттік органдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері, қоғамдық ұйымдардың мүшелері қатысты.
Сессия отырысын ашқан аймақ басшысы Даниал АХМЕТОВ ең алдымен барша қауымды алдағы ұлық мереке – Қазақстан халқы Бірлігі күнімен шын жүректен құттықтады. Облыс әкімі өз сөзінде еліміздің осы күнге дейін жеткен барлық ауқымды жетістіктері, телегей табыстары бірінші кезекте Елбасы Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВТЫҢ ерен еңбегінің, жүргізіп келе жатқан сарабдал саясатының нақты жемісі екенін, көпұлтты Қазақстан халқы ауызбіршілігінің, қоғамдағы тұрақтылықтың негізінде орын алып отырғанын баса айтты. Облыс әкімі Даниал АХМЕТОВ 26 сәуір күні еліміздің жаңа тарихындағы маңызды оқиғалардың бірі – Қазақстан Президентінің сайлауы болып өткенін, аталмыш саяси науқан бүкіл өркениетті әлемге еліміздің бірлігі мен тұтастығын паш еткенін де атап көрсетті.
– Аталмыш сайлауға Шығыс Қазақстан облысындағы дауыс құқығы бар тұрғындардың 97,57 пайызы қатысып, олардың 98,37 пайызы өз дауыстарын Елбасымыз Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВҚА берді. Бұл – өңір халқының саяси белсенділігін, сонымен қатар, қазіргі Мемлекет басшысының жүргізіп отырған саяси бағдарына қолдау білдіретіндіктерін айқын байқатады, – деді облыс әкімі.
Сессия отырысында облыстық Ассамблеяның бір жыл көлемінде атқарған шаруаларының қорытындысы шығарылып, Елбасының қатысуымен осы жылдың 23 сәуірінде Астанада «Мәңгілік Ел: бір ел – бір тағдыр» күн тәртібімен өткен Қазақстан халқы Ассамблеясы ХХІІ сессиясында белгіленген міндеттер талқыланып, соларға орай облыстық іс-шаралар жоспары белгіленді.
Айталық, алдағы Бірлік күніне қатысты облыста 300-ден астам іргелі іс-шара өтпек. Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы біздің өңірден бастау алған «Бейбітшілік пен келісімнің жол картасы» мега-акциясын дәстүрлі түрде жоғары деңгейде ұйымдастырып келеді. Соңғы бес жылдың көлемінде осы акция шеңберінде облыста 2286 өңірлік және халықаралық іс-шара өтіп, оларға 220 мыңнан астам адам тартылды, 7 мыңнан астам адамға 9,2 миллион теңгенің қайырымдылық көмегі көрсетілді. Осы ретте биыл облыста ардагерлерге арнап 900 миллион теңгенің көмегі көрсетілетінін атап өткен орынды. Яғни, Шығыс Қазақстандағы соғыс ардагерінің әрқайсысына 500 мың теңге сомасында бірреттік ақы төленеді.
Аймақ басшысы Ассамблея бұған дейін ұлттар мен ұлыстардың мәдениеті мен дәстүрін жаңғыртуға, дамытуға, оларды өскелең ұрпаққа үйретуге тырысып келсе, енді осы шеңберден шығып, ғылыми-сараптамалық қызметке қарай ойысып, осы салаға жіті мән беретінін жеткізді.
Биыл, яғни Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдық мерейтойы жылында облыста жаңадан төрт Достық үйін – Келісім орталығын ашу көзделуде, олар Аягөз, Зайсан, Көкпекті және Үржар аудандарында пайда болмақ. Сонымен қатар, қолданыстағы Достық үйлерінде рухани мұраны сақтау секциялары жұмыс істейтін болады.
Астанадағы ҚХА сессиясының міндеттеріне сәйкес, облыста халықаралық байланыстарды нығайту, Еуразиялық экономикалық одақ негізінде көршілес Ресей елімен, оның Алтай өлкесімен және Алтай Республикасымен қарым-қатынастарды күшейту қолға алынатын болады. «Ресей – жай ғана көрші ел емес, ол мыңжылдық тарихи байланыстарымыз бар стратегиялық әріптесіміз» деді осы ретте аймақ басшысы.
Бұдан соң Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясының жұмыс қорытындысы туралы аталмыш ұйым хатшылығының меңгерушісі Еркінбек Аязбаев баяндама жасады.
– Баршаңызды Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығымен шын жүректен құттықтаймын! Бұл – Ассамблеяның мерейін асыру арқылы нығая түсетін Ел бірлігі жылы. Тарихи жылда біз Қазақстан халқының мызғымас бірлігі мен Ұлы Отанға мәңгілік сүйіспеншілігін ұлықтай түсеміз. Облыс Ассамблеясы өткен жыл көлемінде аз жұмыс атқарған жоқ, – деп бастады өз сөзін Еркінбек Мұқатайұлы. – Шығыс Қазақстанда Елбасы ұсынған G-глобал халықаралық диалог алаңын құру бастамасы қызу қолдау тапты. Осы алаң аясында елімізде тұңғыш рет үш халықаралық конференция өтті. Мұнымен қоса, Наурыз, Сабантой, Рождество сынды мейрамдар бүкілхалықтық сипатта тойланып келеді.
Бүгінгі таңда облыста 11 Достық үйі – Қоғамдық келісім орталығы, 110 этномәдени бірлестік жұмыс істейді, жуырда Ұлан және Жарма аудандарында Қоғамдық келісім орталықтары ашылды. Соңғы 5 жылдың ішінде 29 жаңа ұлттық-мәдени орталық пен 4 қоғамдық келісім орталығы құрылды.
Ассамблеяның мұрындық болуымен ұлтаралық мәселелерді талқылайтын ғылыми-тәжірибелік конференциялар да өтіп тұрады. Олардың жұмысына ШҚМТУ, Шәкерім атындағы Семей мемлекеттік университеті, ШҚМУ сияқты жоғары оқу орындарының әлеуеті жұмылдырылады.
Шекаралық ынтымақтастық шеңберіндегі іс-шаралар ауқымы да жыл санап кеңейіп келеді. Мәселен, былтыр көктемде Ресейдегі Алтай өлкесінің біраз елді мекендерін су басқан кезде облысымыздың Бородулиха, Бесқарағай, Шемонайха және Зырян аудандары бей жай қалмай, аталмыш өңірге жеті миллион теңгенің гуманитарлық көмегін жөнелтті. Олар – азық-түлік пен киім-кешек, төсек-орын жабдықтары.
«20 игі іс» акциясы да белсенді түрде атқарылуда. Атап айтсақ, 27 ақпаннан бері облыста 490 іс-шара қолға алынып, 7600 мұқтаж жанға 5,4 миллион теңгенің жәрдемі жасалды. Енді Елбасының тапсырмасына сай, Ассамблея қайырымдылық акцияларды біріктіруші орталық қызметін де атқаруы тиіс.
Жергілікті жерлерде толеранттылық мәселесі бойынша құрылған қоғамдық кеңестердің отырыстарында да түрлі қоғамдық-әлеуметтік мәселелер қаузалады. Солардың нәтижесінде Ұлан ауданындағы Қасым Қайсенов кентіне аурухана салынатын болды, Зырянда украин этномәдени орталығы құрылды, Курчатовтағы қалалық ауруханада тамақтану сапасы жақсарды, Риддердегі жалғызбасты әйелдің құжаттары қалпына келтірілді және тағы басқасы бар.
Еркінбек Аязбаев өз сөзінде ұлттардың тілдерін дамытуды мақсат тұтқан жаңғырту мектебінің қызметін кеңейту қажеттігіне де ерекше тоқталды. Өскемен қаласының мәдениет бөліміне қараған соң аталмыш мектеп Ассамблеямен бірлесе атқарылатын жұмыстан алшақтап қалған.
Облыстағы Достық үйлері, этномәдени бірлестіктер өскелең ұрпаққа патриоттық тәрбие беру ісіне ерекше мән береді. Талдау және болжау институымен бірге жүргізілген ұлтаралық жағдайдың мониторингі және әлеуметтік сауалнамалар облыс тұрғындарының 87 пайызы мемлекет саясатын қолдап отырғанын көрсетуде.
– Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы сессия барысында бес халықтық реформа бастамасын көтерген болатын. Барлық ұлттық-мәдени бірлестіктер мен қоғамдық келісім орталықтарының ендігі басты міндеті – аталмыш міндеттерді іске асыруға бел шеше атсалысу және болашағы бір, мақсаты бір ұлтты қалыптастыру – деп түйіндеді өз сөзін Еркінбек Аязбаев.
Бұдан соң баяндама жасаған ШҚО ҚХА ғылыми-сараптамалық тобының төрайымы, Д.Серікбаев атындағы ШҚМТУ-дың «Философия және адам дамуының проблемалары» кафедрасының меңгерушісі, тарих ғылымдарының кандидаты Нелли Краснобаева өздерінің мақсаттары мен міндеттері турасында сөз қозғады.
– Бүгінде үш ЖОО-да Ассамблея кафедралары жұмыс істейді, Алтай университетінде (Барнаул қаласы, Ресей) білім алып жүрген 500 отандасымыздың арасында Қазақстан тарихынан олимпиада өткізіп қайттық, жеңімпаздар ноутбук сияқты құнды сыйлықтармен марапатталды. Алдағы мақсатымыз «Қоғамдық келісімнің қазақстандық моделі» оқу жоспарын әзірлеп, оны еліміздің барлық оқу орындарына енгізу, ол үшін бізге білім министрлігінің қолдауы қажет, – деді ол.
Республикалық татар-башқұрт қауымдастығының президенті Ғабдулхай Ишмұратов Өскемендегі Достық үйінің қала-аудандармен байланысын күшейту керектігіне баса тоқталды. Ол сондай-ақ, Өскеменде татардан шыққан Кеңес Одағының батыры Мұса Жәлелдің ескерткішін қоятын орынның әлі де белгіленбей жатқанын тілге тиек етіп, облыс әкімінен осы мәселенің тезірек шешімін табуына көмектесуін сұрады.
Аймақ басшысы қала әкіміне аталмыш мәселені тез арада шешуді жүктеп, осыған қатысты тиісті тапсырма берді. Ал Курчатов қаласынан келген украин орталығының жетекшісі Ирина Павленко облыс әкіміне тарихи отанынан алып келген скипетрді сыйға тартты. Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы Шығыс Қазақстан облыстық филиалының төрағасы Орал Шәріпбаев мемлекеттік тілді меңгерген өзге ұлт өкілдеріне Ассамблеясының арнайы стипендиясын тағайындау, мектептерде Ассамблея орталықтарын ашу жөнінде ұсынысын білдірді.
Сессия соңында қатысушылар Шығыс Қазақстан тұрғындарына арнап Үндеу қабылдады.
Аталмыш құжатта «Сессия қатысушылары Елбасының «Мәңгілік Ел» идеясын, «Нұрлы жол» жаңа экономикалық саясатын, бес институционалдық реформасын қолдайды. Еліміздің табыстары барлық көпұлтты Қазақстан халқы достығының нәтижесі. Қазақстандықтар өздерінің бірегей даму жолын таңдады. Біздің бірлігіміз – «Мәңгілік Ел» идеясын іске асырудың басты факторы. Біз әртүрліміз, алайда, біздің құқықтарымыз тең. Ата заң барша азаматтың құқығын қорғайды, сақталуына кепілдік береді. Басты байлығымыз – бейбітшілік пен қоғамдағы келісімді сақтау қажеттігін ұғынамыз, өзгенің Ар-намысын бағалай білеміз! «Мәңгілік Ел» идеясын қолдай отырып, біз Қазақстанның тұрақтылығын, дамуын және өсіп-өркендеуін қолдаймыз! Біз Елбасының Қазақстан халқы Ассамблеясының кезекті сессиясында жүктеген міндеттерін орындауға әзірміз!» делінген.

Ержан Әбіш