NEET санатындағы жастарға қандай қолдау бар?

Ынтымақ Толқын

Өскемендегі Оралхан Бөкей атындағы қалалық кітапханада жұмыссыз жастарды әлеуметтендіруге бағытталған іс-шаралар кешенін іске асыру жобасы аясында брифинг өтті.

Бүгінгі таңда қоғамды алаңдатып отырған түйткілдің бірі – NEET санатындағы жастар. Бұл санаттағы жастардың мәселесіне мемлекет ерекше көңіл бөліп отыр. Сонда «NEET жастар деген кімдер?

«NEET» бұл ағылшын тіліндегі «Not in Empoloyment. Education or Training» сөзінің алғашқы әріптерінің қосындысы. Қазақша мағынасы «не жұмыс істемейтін, не оқымайтын, не өзге бір іспен айналыспайтын адам» дегенді білдіреді.

Әлем елдерін алаңдатып отырған бұл проблема бізді де айналып өтпеді. Президент өзінің былтырғы Жолдауында NEET жастардың санын азайту туралы міндет қойған. Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің мәліметінше, елімізде биыл 68547 жұмыссыз жас тіркеліпті. Ал жұмыссыздық деңгейі – 3,9%.

Өзекті мәселені шешу жолында елімізде ауқымды жобалар қолға алынған. «Дипломмен ауылға», «Жасыл ел», «Серпін», жастардың жеке кәсібін дамытуға арналған «Жас кәсіпкер», «Бизнестің жол картасы 2025» бағдарламалары іске асырылуда. Алайда аталған жобаларды жас буынның барлығы біле бермейді. Осы мәселені шешу барысында жастар орталықтары түрлі іс-шараларды жиі ұйымдастырады. Мақсаты – жастарға мемлекеттен қандай қолдау бар екенін түсіндіру, ақпарат беру, ниетті жастарға жол сілтеп, бағыт-бағдар көрсету. Осындай кездесудің кезекті отырысы Оралхан Бөкей атындағы кітапханада өтті.

– NEET санатындағы жастармен жұмыс істегенімізге 3 жылдай болды. Осы аралықта көп жұмыс атқардық. Бейнероликтер түсіріп, жұмыссыз жастармен кездесулер өткізіп, бизнес ашуға ынталы жастарға қолдау білдіріп келеміз. Әр ауданда бөлімшелеріміз жұмыс істейді. Әзірге нәтиже жаман емес,- дейді «Жастар және балалар ұйымдарының Шығыс Қазақстан облыстық ассоциациясы» ЗТБ Семей қалалық филиалының жетекшісі Эльзира Жүнісова.

Аталмыш ұйым NEET санатындағы жастар санын азайтуға күш салып отыр. Халық көп жүретін базар, сауда орталықтары, автобекет сынды жерлерде жастарға кеңес беретін арнайы орындар ашқан. Нәтижесінде, 3514 адам жұмыспен қамтылған. Ал, жеке кәсіппен айналысуды көздеген жастарға жалпы сомасы 321 миллион теңге болатын 262 грант берілді. Диплом алып ауылға ат басын бұрған 231 жас маманға 71 миллион теңге бөлінген. Ауылды жерде үй алуға өтініш білдірген 98 жасқа 435 миллион теңге көлемінде көмек көрсетілген.

– Бүгінгі шара мен үшін пайдалы болды. Шынымды айтсам, осы уақытқа дейін жастарға қандай қолдау көрсетілетіні туралы білмеген едім. Мені жеке бизнеске деген қолдау қызықтырып отыр. Болашаққа жоспарларым бар еді. Енді соны жүзеге асыруға мүмкіндігім туып тұр, – дейді шараға қатысушы жас Нұрай Шайқанова.

Жастармен жұмыс аудандарда да қарқынды жүргізіліп жатыр. Глубокое ауданындағы жастар орталығы NEET санатындағы жастар санын азайтуға зор үлес қосып келеді. Аталмыш орталықта осы жылы жастар тарапынан бес жоба ұсынылып, оның екеуі қолдау тауып, әрқайсы 500 мың теңгенден қаржыландырылған. Сонымен қатар бұл орталықта жастар өнердегі шеберліктерін шыңдап, қоғамдық жұмыстарға белсенді қатысуда.

Айта кетелік, биыл елімізде NEET санатындағы жастардың үлесі 6,5% болып, былтырғымен салыстырғанда 0,4%-ға төмендеген.