Ескі жылда көрген ең соңғы түс

Манатай төсегінен асықпай тұрды. Асығатын не бар, бүгін жылдың соңғы күні, айтулы мереке. Алла қосса, кешке дейін сан алуан қызыққа куә болатын шығар. Өзін осы іргелі ауылдағы сыйлы азаматтардың бірімін деп есептейтін Мәкеңнің аздап әйелінен қорқатыны, жасы қырықтан асса да әлі күнге «салауатты өмір салтына» бас ие алмай жүргені болмаса, азды-көпті «аптариқасының» бар екендігі шындық еді. Оны қайда жүрсе де жұп жазбайтын достары Әйтен, Өкөш, Айдындар үнемі қайталап, назарға салып отырудан жалыққан емес. Айтпақшы, олар мұны сағат онда «Ақ шуақ» кафесінде күтуге тиіс болатын. Осыны еске түсірген Мәкең күнібұрын даярлап қойған дорбасын іліп алып, дереу жолға шықты.
Жұрт «төрт мушкетер» деп атайтын осы азаматтардың әлгі бір айтулы кинодағы сияқты жылдың соңғы күнінде моншаға баратын әдеттері бар-тын. Ал моншаға түспес бұрын «ақаңнан» аздап алып, салқын сырадан молдау жұтып, құрысқан бойды жазып алатын. Сол әдетпен қаздай тізіліп дәмханаға кірген олар даяшы келіншектің жанында әңгімені заулатып тұрған Пәнигүл деген әйелді көріп, іштерін жиып ала қойды. Осы ауылдағы барша өсекті «жатқызып-өргізетін» Пәнигүл ешқашан күйеуге шықпаған, бірақ өзі айтқандай «төрт бала тәрбиелеп өсіріп отырған» пысық-ширақ жан болатын. Мыналарды көрген Пәкең «локаторды» дереу осылай қарай бағыттады.
Үстел басына жайғасып, алып келген арақ-шараптарын ортаға қойған достарының алдында алғашқы тосты Манатай көтеріп, Жаңа жылда жаңа бақыт, жаңа табыстар тіледі.
– Мені білесіңдер, – деді орысша қосып сөйлегенді ұнататын Мәкең, – не айтсам да кәнкіретній айтамын, екі сөйлеу деген маған жат нәрсе…
– Кім, сен бе екі сөйлемейтін? – деп киіп кетті осы мезетте Пәнигүл, – өткен жазда моншаңды бастан-аяқ сылап шыққанымда «ақысына бір тоқты аласың» дегенің қайда? Тоқты түгіл терісі де жоқ. Сөйтіп тұрып «екі сөйлемеймін» деп шалқаяды ғой…
– Оның сөзіне құлақ қоймаңдар, – деді Мәкең тыжырынып. – Бұл – бай тәрбиесін көрмеген «ыспоршынный» қатын.
– Мен ыспоршынный болсам, сен – коншынный алқашсың, білдің бе? Қысы-жазы аузың бір кеппейді, соған қарамай елге жөн айтады өзі.
Мынадан кейін бұл жерде жайлы отырыстың бола қоймайтыны түсінікті еді, «мушкетерлер» шұбап сыртқа шықты. Мәкең барлау жасау мақсатында үйіне телефон соғып еді, тұтқаны ешкім көтермеді. Демек, бәйбішесі Ақкенже ауыл-үйді аралап, «саяхаттап» кеткен болды.
– Кеттік, жігіттер, біздікіне, – деп достарын ертіп жеткен Мәкең барын аямастан жайып салды. Несін айтасың, ду-ду мереке басталды да кетті. Отырыстың әбден қызған кезінде есік сарт етіп ашылды да, ар жағынан қанын ішіне тартқан көкбет Ақкенженің сұп-сұр бейнесі көрініс берді.
– Жиналатын жерді тапқан екенсіңдер, өңкей ішкіш! – деп ентіге жеткен ол үстелдегі жаңа басталған шишаны, стақан атаулыны жинап алды да, сыртқа бір-ақ шырқады. Оның соңынан «төрт мушкетердің» киімдері қалықтап ұшты. Апыр-топыры шығып, шала-пұла киініп алған төртеуі қалған арақты қайда барып ішерлерін білмей дағдарған еді, Мәкең жол тауып кетті:
– Жігіттер, жүріңдерші, адамша қораға кіріп ішейік!
Сөйтіп, тойдың келесі бөлімі қой қораның ішінде жалғасты. Әлгі шөлмек сарқылды, одан соң Әйтен ышқырына тығып алып шыққан шөлмектегі арақ түгесілді. Одан арғысы бұлдыр…
Манатай қызық бір түс көріп жатыр екен. Түсінде ол алдымен жылқы болып, соңынан қойға айналып, өзеннің жағасында жайылып жүр. Арғы жағада Ақкенже шашын жайып жіберіп, жоқтау айтып отыр:
– Сүйектім-ау, еттім-ау,
Жан шыдатпас беттім-ау.
Төресі едің жігіттің,
Қойға айналып кеттің-ау!
Көзін ашып алса, өнебойы мұздап, денесі әбден құрысып қалыпты. Өзі қараңғы қорада, еденге жайған жаман сағдардың үстінде жатыр екен. Сыртта бәйбішесі дәл кіреберісте арыстай боп жатқан әлдеқандай пәлекеттен үркіп, кірмей жүрген қойларды қамай алмай шырылдап жүр.

Хасен Зәкәрия

Күршім ауданы.