Екі елдің сыртқы істер министрлері Өскеменде кездесті

Еуразиялық экономикалық одақ

Кеше Өскеменге жұмыс сапарымен Ресей Федерациясының Сыртқы істер министрі Сергей ЛАВРОВ келді. Мәртебелі қонақ облыс әкімі Бердібек САПАРБАЕВ, Қазақстанның Ресейдегі Төтенше және өкілетті елшісі Марат Тәжин, Ресей Федерациясының еліміздегі Төтенше және өкілетті елшісі Михаил Бочарниковпен бірге Өскемендегі бірқатар нысандарда болып, еліміздің сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысовпен кездесу өткізді.

«Азия авто» көліктері Ресейдің Сібір мен Қиыр Шығыс аймақтарына шығарылады

Сергей ЛАВРОВ ең алдымен Өскемендегі «Азия Авто» зауытында болып, аймақтағы автокөлік құрастырудың қазіргі жай-күйімен танысты.
Облысымыздың маңдайалды кәсіпорындарының бірінен саналатын «Азия Авто» зауыты өткен жылы жалпы құны 100 млрд. теңгені құрайтын 30 мың көлік шығарған болатын. Ал үстіміздегі жылдың тамыз айында ғана кәсіпорын конвейерінен екі мыңнан астам су жаңа автокөлік шығарылып, өз иелерін таппақ. Бұл туралы зауыттың өндіріс бойынша директоры Роман Зицер мәлімдеді. Оның айтуынша, биыл «Азия Авто» кәсіпорнында 28 мыңға жуық «Шкода», «Киа», «Шевроле» және «Лада» көліктері құрастырылады деп жоспарлануда.
– Машина жасау саласында Ресеймен қарым-қатынасымыз 2002 жылдан бері жалғасып келеді. Өздеріңіз білесіздер, біз АҚШ, Оңтүстік Корея және Чехия елдерінің машиналарымен қатар, ресейлік «Лада» автокөліктерінің бірнеше моделін құрастырумен айналысамыз. Осы уақыт ішінде зауытымыздан шығарылған талай автокөлік Ресей Федерациясының көрші аймақтарына жөнелтілді. Өткен жылы Ресейге 103 көлік саттық. Жалпы, бүгінде «Азия Авто» елімізде шығарылатын жеңіл көліктердің 50 пайызынан астамын өндіруде, – деген «Азия Авто» АҚ-ның президенті Ерік Сағымбаев Еуразиялық экономикалық одақ арқылы Ресейдің өзге өңірлерінің нарығына да шығу жоспарда бар екенін айтты.
Тағы бір айта кетер жәйт, «Азия Авто Қазақстан» АҚ былтыр қуаты жылына 120 мың көлік шығаруға жететін автозауыт құрылысы жобасын іске асыруға кіріскен-ді. Бұл жоба Қазақстан мен Ресей өңіраралық ынтымақтастық форумында «АВТОВАЗ», «Азия авто», «Ертіс» ӘКК ҰК АҚ арасында жасалған меморандум аясында жүзеге асырылуда. Аталмыш зауыт іске қосылғаннан кейін Өскеменде шығарылған автокөліктер Ресейдің Сібір мен Қиыр Шығыс аймақтарына, сонымен қатар, Орталық Азия елдеріне жөнелтілетін болады.
Кәсіпорын басшысы Ресей Федерациясының Сыртқы істер министрі Сергей ЛАВРОВТЫ зауыт цехтарымен таныстыра келе, «Азия Автоның» шетелдік компаниялармен бәсекеге түсуге қабілеті зор екенін атап өтті.
Мәртебелі мейман өз кезегінде зауыттағы жұмыс процессін ұйымдастыру жағын атап өтіп, мұнда шығарылатын көліктердің, әсіресе, «Киа Квористің» сапасына жоғары баға берді.

Металлургиялық зауыттың мұражайымен танысты

Бұдан кейін Сергей ЛАВРОВ Өскемендегі Үлбі металлургиялық зауытында болып, оның мұражайын аралап көрді. Қалатүзуші осынау алып өндіріс орнының тарихы мен қазіргі тыныс-тіршілігін қамтитын аталмыш мұражайға көптеген құнды жәдігерлер қойылған.
Көршілес елдің сыртқы істер министріне мұндағы экспонаттар көрсетіліп, кәсіпорынның тарихы, оның негізін қалаған тұлғалар және қазіргі кездегі жетістіктері мен келешек жоспарлары белгіленген стендттер таныстырылды. Зауыттың басқарма төрағасы Юрий Шахворостов бүгінді таңда шығарылатын өнім түрлері туралы да мәлімет беріп өтті мәртебелі мейманға.
Зауытта өндірілетін сирек металдардың бірі – берилий. Ай бетінде жүретін ғарыш аппараттарының біраз бөлшектері нақ осы металдан жасалатынын айтқан министр зауыт басшылығына мұражайға сондай бір құрылғыны (луноходты) да қойып қоюды ұсынды.
Кәсіпорын атом энергетикасы саласында негізгі қуат көзі ретінде қолданылатын уран таблеткаларын да өндіріп, оны жақын-алыс шетелдерге шығарады. Зауыт өнімін тұтынушы елдердің бірі – Ресей.
– Ресей мен Қазақстанның атом саласындағы ынтымақтастығын ары қарай дамыту қажет, – деді бұл ретте министр.
Облыс әкімінің бірінші орынбасары Ермек Көшербаев пен «Үлбі металлургиялық зауыты» акционерлік қоғамының басқарма төрағасы Юрий Шахворостов құрметті қонаққа «жасыл экономиканы» дамыту аясындағы шараларын да таныстырды. Кремний материалынан жасалған күн батареялары пластиналарында ҮМЗ өнімдері пайдаланылады. Алматы облысының Текелі қаласында кремний кен орны бар, сол жерден шикізат алынады, ол Өскеменге әкелініп, одан пластиналар жасалады. Кейін аталған пластиналар Астанаға жөнелтіліп, сонда дайын өнім – күн батареялары шығарылып, Қазақстан өңірлеріне және шетелдерге сатылады. Аталмыш зауыт екі жылдың ішінде салынып шықты, қазір толық қуатында жұмыс істеуде.
Мұражайда Сергей ЛАВРОВҚА «ҮМЗ»-ге қарасты Монет сарайының өнімдері де көрсетілді. Мұндағы ұлттық теңгелер, бірқатар мемлекеттердің кеуде белгілері, медальдары мен ордендері шығарылады. Осы және басқа да жәдігерлер, тіпті жергілікті цирконий металынан жасалған ерекше сыңғырлайтын қоңырау да министрдің қызығушылығын туғызды.
Мұражайды толық аралап болған соң Ресейдің сыртқы істер министрі құрметті қонақтардың тілек кітабына өзінің ізгі ниетін жазып, қолтаңбасын қалдырды. Ол жалпы зауыт ұжымына, мұражай қызметкерлеріне мол табыс пен үздіксіз өрлеу тілеп, ыстық ықыластары үшін алғысын білдірді.
Кездесу соңында ҮМЗ басшылығы Сергей ЛАВРОВҚА зауыт тарихы туралы сыр шертетін альбом-кітапты тарту етті.
Ресейдің Сыртқы істер министрі Сергей ЛАВРОВТЫҢ келесі тоқтаған жері Өскемендегі Андреевский кафедралды соборы болды. Ресейлік делегация мүшелерін собор қоңырауының күмбірлі үнімен қарсы алған собор қызметшілері құрметті қонақтарға құдай үйін аралатып, көрсетті. Қонақтарға Өскемен және Семей епархиясының епископы Владыко Амфилохий собордың өткені мен бүгінгісінен сыр шерте әңгімелеп өтті.
– Собор жанында жастар бөлімі, орталық жексенбілік мектеп жұмыс істейді. Жастармен нақты жұмыстар жүргізіліп, шіркеу ісіне қатысты дүниелер оқытылады, – деп баяндаған епископтың сөзіне қосылған Сергей ЛАВРОВ: «Бұл жер өте жарық және әсем» екен деп, көңілі толғандығын білдіріп өтті.
Владыко Амфилохийдің сөзіне қарағанда, собор жергілікті сәулетші Юрий Трашковтың жобасы бойынша тұрғызылған екен. Бұл жерде кезінде крепостной бал өтіп тұрған көрінеді. «Жалпы, бұрын Өскеменде 17-ші ғасырда салынған шіркеу болған-ды. Ол міне, собордың сол жағындағы ғимарат, қазір онда қайта жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл 1789 жылы тұрғызылған, облыс көлеміндегі ең көне және ең бірінші собор» – деді епископ.
– Мына бір иконды қалалық өлкетану мұражайынан алып, осында уақытша қоюымызға рұқсат етті. Әу баста аталған мұражайға халық атынан сыйға тартылған икон болғандықтан, оны кейінірек толық өзімізге аламыз ба деп отырмыз, – деді тағы да өз тірліктерінен баян еткен епископ.
– Осыған байланысты қандай да бір көмек қажет болып жатса, біздер қол ұшын беруге даярмыз. Бұл Өскеменнен ешқайда кетпейтін және қашан да осы жердің адамдарына қызмет ететін құндылық деп ойлаймын. Өйткені, әр халықтың да тілегі тыныштық пен өзара түсіністік екені сөзсіз. Өз басым әр қазақстандықтың ел бірлігі мен татулығын жоғары қоятынына, сол себепті де ұлттар арасындағы достық пен түсіністік мәңгілік құндылық болып қала беретініне сенімдімін, – деген Сергей ЛАВРОВ собор қызметшілеріне алғыс айтты.

Өңіраралық ықпалдастықтың символына айналды

Ресей Сыртқы істер министрінің жұмыс сапары аясында Өскемендегі «Алтай» технопаркінде Еуразиялық экономикалық одақ төңірегіндегі келелі мәселелерді талқылаған кездесу болды. Дөңгелек үстел басында өткен жиынға еліміздің Сыртқы істер министрі Ерлан ЫДЫРЫСОВ, облыс әкімі Бердібек САПАРБАЕВ және екі тараптан басқа да жауапты тұлғалар қатысты.
– Бұл жұмыс сапардың Өскемен қаласында өтуі тегін емес. Өскемен бұл екі елдің одақтастығының, достығының символы. Өндірістік-экономикалық, мәдени-рухани, ғылыми және басқа да салалардағы қарым-қатынасымыздың көрінісі осы өңірден айқын байқалады. Сондықтан қонақжай Қазақ елінің шығысындағы табиғаты тамаша өңірі ресейлік құрметті қонақтарды құшақ жая қарсы алуда, – деп кездесудегі алғашқы сөз тізгінін алған еліміздің Сыртқы істер министрі Ерлан ЫДЫРЫСОВ қонақтарға кейінгі жылдары екі мемлекеттің өңіраралық байланысын нығайтуға зор күш салып, осы бағытта нәтижелі істер атқарып жүрген Шығыс Қазақстан облысының әкімі Бердібек САПАРБАЕВТЫ таныстырды.
Министр айтқандай, иә кейінгі төрт-бес жылда Қазақстан мен Ресей арасындағы өңіраралық байланыс тамырын тереңге бойлатып, қанатын кеңге жая түсті. Екіжақты байланыстар мен әріптестік қарым-қатынастар ауқымды шартты-құқықтық базамен (300-ден астам шарт пен келісім жасалған) реттелуде. Екі мемлекеттің VII өңіраралық ықпалдастық форумы аясында былтыр 25 келісім мен 10 меморандумға қол қойылған. Осындай жемісті байланыстар нәтижесінде бүгінгі күні біздің облыста ресейліктермен бірлескен жиыны 248 кәсіпорын жұмыс істеп тұр. Тараптарға бірдей тиімді әріптестік байланыстардың нәтижесі сауда-экономика, саясат, энергетика, ғылым-білім, мәдениет сияқты көптеген салаларда жақсы көрініс табуда. Әсіресе, біздің өңір бүгінгі күні Ресей Федерациясының Алтай өлкесімен, Новосібір облысымен, Татарстан республикасымен берік әріптестік, достық қарым-қатынас орнатқан.
– Біздің елдеріміздің басшылары көрсетіп отырған қолдаудың арқасында Қазақстан мен Ресейдің өңіраралық ықпалдастығы нығайып, байланысы нығая түсуде. Бұл жағдай екі елдің экономикасына оң әсерін тигізіп отыр. Айталық, биылғы бес айда Ресей мен біздің облыстың субъектілері арасындағы тауар айналымы 700 млн АҚШ долларын құрады. Еуразиялық экономикалық одақтың арқасында бұл көрсеткіштер алдағы уақытта одан ары жақсара түсетін болады. Біздің байланысымыз тек сауда-экономикалық бағытта ғана емес, сондай-ақ білім-ғылым, денсаулық сақтау, мәдениет салаларында да жемісті жұмыстар атқарылуда. Соның бір дәлелі ретінде Татарстан республикасында, Алтай өлкесінде өткізілген Шығыс Қазақстанның мәдени күндерін айтуға болады, – деп сөйлеген облыс әкімі Бердібек САПАРБАЕВ өңіраралық ықпалдастық аясында жүзеге асқан бірқатар маңызды тапсырмаларға тоқталып өтті.
Сонымен қатар аймақ басшысы биыл жазда Алтай өлкесінде табиғи апат салдарынан елді мекендерді топан су басқанда алғашқылардың бірі болып Шығыс Қазақстан облысы көршілерімізге көмек қолын созып, азық-түлік пен киім-кешек, басқа да қажеттіліктер тиелген керуен жөнелткенін тілге тиек етті.
Кездесу барысында облыс әкімі Бердібек САПАРБАЕВ Ресейдің Сыртқы істер министрі Сергей ЛАВРОВТАН Кедендік одақ шеңберінде ресейлік тараптан талап етілетін құжаттарға қатысты кейбір жәйттарға көңіл аударуды сұрады. Айталық, өндіруші кәсіпорындарға сертификаттар мен лицензиялар беру мәселесінде шешімін таппаған біраз кедергілер бар көрінеді. Бұған қоса өңір басшысы мәртебелі мейманнан Курчатов қаласында ресейліктермен бірлесіп салатын АЭС құрылысына қатысты келісім құжатқа қол қоюды жылдамырақ жүзеге асыруға қолдау көрсетуді сұрады.
Өз тарапынан ресейлік мейман АЭС салу жөніндегі келісім құжаттың тезірек қол қойылуына қолдау білдіретінін, ал Кедендік одақ аясындағы елдердің өзара сауда-саттық, экономикалық және өзге де қатынастарды реттеу үшін қажетті сертификаттар мен лицензиялардың талаптары үш мемлекетке де бірдей болуына Ресей жағы да мүдделі екендігін жеткізді.
– Бүгін біз жұмыс сапары барысында көптеген ұлттардың өкілдері бейбітшілікте тұрып жатқан Өскемен қаласының бірқатар маңызды орындарын аралап көрдік. Мұндағы ұлттардың өзара татулығы бізді қуантты. Өйткені, Ресей Федерациясы да көпұлтты мемлекет. Өскемендегі сапар аясында біздің Президенттеріміз қол қойған келісім құжаттардағы тапсырмалардың орындалу барысына көз жеткізіп, алдағы жылдарға белгіленген жоспарлармен таныстық. Жалпы, біздің Мемлекет басшыларымыз өте жиі кездеседі. Биылдың өзінде ғана үш кездесу өтті, жыл соңына дейін тағы да болады. Бұл кездесулерде біздің елдеріміздің басшылары Қазақстан мен Ресейдің көп қырлы, сан салалы әріптестігін, оның ішінде экономикалық, энергетикалық, гуманитарлық және басқа да байланыстарын одан ары дамыту мәселелері талқыланды. Біздің бүгінгі кездесуімізде де екі елдің өңіраралық ықпалдастығынан бөлек халықаралық аренада бір-бірін қолдауы сияқты маңызды мәселелер де әңгіме арқауына айналды. Біздер бүгінде Қазақстанның әлемдегі беделінің күн санап өскенін қуанышпен қабылдаймыз және қолдаймыз, – деп ағынан жарылған Ресей Федерациясының Сыртқы істер министрі Сергей ЛАВРОВ осындай маңызды кездесуді өткізуге мұрындық болған Қазақстанның Сыртқы істер министрлігіне, Шығыс Қазақстан облысының әкімдігіне ризашылық пейілін жеткізді.
Жиыннан кейін ұйымдастырылған шағын баспасөз брифингінде қос елдің Сыртқы істер министрлері бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қойған бірқатар сұрақтарға жауап берді. Ресейлік және қазақстандық әріптестеріміз қойған сауалдардың дені Еуразиялық экономикалық одақтың болашағы, Қырғызстан мен Арменияның аталған одақтың құрамына ену мүмкіндігі, екі елдің арасындағы бірлескен жобалар, атом энергетикасын дамытудағы қарым-қатынас төңірегінде өрбіді.
Журналистер сұрақтарына жауап берген министрлер Еуразиялық экономикалық одақтың келешегі зор екенін, ал Қырғызстан мен Арменияның үштіктің қатарына қосылу процесінде ешқандай проблеманың жоқтығын айтты. Атом энергетикасын дамытуда Өскемендегі «ҮМЗ» сияқты алпауыт кәсіпорынның ресейлік әріптестермен бірлескен жобаларды жүзеге асыру әлеуеті жоғары екеніне тоқталды.

Нұржан Кенжеұлы, Ержан Әбіш, Ғафура Сәрсенбайқызы, Серік Әбілхан