Біздің тәжірибемізді басқалар үйреніп жатыр

Қазақстан халқы Ассамблеясына – 20 жыл

Биыл Қазақстан халқы Ассамблеясы на – 20 жыл. Осыған орай Шығыс өңірі де ауқымды да маңызды іс-шаралар жоспарын әзірлеп, атаулы датаға үлкен дайындықпен келіп отыр. Бұл туралы Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы хатшылығының меңгерушісі Еркімбек Аязбаев әңгімелеп берген еді.
Еркімбек Аязбаевтың айтуынша, 2015 жылды өткен тарихымызды зерделеп, мәнін түсіну жылы деп атауға болады. Этносаралық келісімді нығайту мақсатында ағымдағы жылы көптеген маңызды шаралар өткізілмек. Мәселен, түрлі этномәдени орталықтар өкілдері ағаш көшеттерін отырғызады. Облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХI сессиясы, этномәдени орталықтардың «Өз елім» облыстық музыкалық фестивалі, облыстың Достық үйлері арасында спартакиада, Қазақстан халқы форумы, басқа да көптеген шаралар өткізіледі.
– Елбасымыз Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан-ақ республика аумағында тұратын барлық этностардың мүддесін нығайтуға қабілетті, олардың ұлтына, дініне қарамастан азаматтардың еркіндігі мен құқығының сақталуын мүлтіксіз қамтамасыз ететін институт ретінде Қазақстан халқының Ассамблеясын құру идеясын ортаға салды. Еліміздегі барлық этностардың қолдау білдіруімен 1995 жылдың 1 наурызында бүгінге дейін әлем бойынша баламасы жоқ Ассамблея институты пайда болды. Ол Төрағасы – ел Президенті Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ басшылық жасайтын конституциялық орган болып табылады. ҚХА құқықтық дәрежесі Қазақстан Республикасының «Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы» арнаулы заңымен, «Қазақстанның ұлттық бірлігі доктринасымен», «Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы ережемен» анықталған. Онда жасақталу тәртібі, құрылымы мен басқару органы, сонымен бірге, мақсаты, негізгі міндеттері, этносаралық қатынастардағы мемлекеттік саясатты әзірлеу және жүзеге асыру саласында қоғамдық институттың уәкілетті қызметінің бағыттары көрсетілген,-дейді Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы хатшылығының меңгерушісі Еркімбек Аязбаев.
Бүгінде Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясы дербес орган ретінде қалыптасып отыр. Оның қызметінде біршама өзгерістер де орын алуда. Қазақстан халқы Ассамблеясынының ХХI сессиясында берілген Елбасының тапсырмасына сәйкес бүгінгі таңда облыстық Достық үйін мәдениет басқармасынан алып, облыс әкімі аппаратына өткізу рәсімі аяқталды. Қалалық және аудандық достық үйлері әзірге ескі қаржыландыру жүйесі бойынша жұмыстарын жалғастыруда. Мұнымен қатар, Достық үйі қоғамдық келісім орталығына айналуына байланысты меншік формасы да өзгерді және функционалдық бағыты ғылыми-әдістемелік, қоғамдық-саяси, мәдени-ағартушылық бағыттарға ауысты. Өткен жылы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ Қазақстан халқы Ассамблеясының сессиясында облыстық Достық үйлерінің базасында ҚХА қызметін қамтамасыз ететін және оның іс-шараларын өткізумен шұғылданатын мемлекеттік мекеме құру жөнінде тапсырма берген болатын. Соған орай 2015 жылдың қаңтарынан аймақта «Достық үйі – Қоғамдық келісім орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі жұмысын бастады.
Біздің облыс Достық үйлерінің саны жағынан да көш бастап келеді. Мәселен, тек Шығыс Қазақстанда ғана қалалар мен аудандарда Достық үйлері бар. Ендігі кезекте біздің тәжірибемізге сүйене отырып, Степногорск, Екібастұз және республиканың басқа да қалаларында Достық үйлері ашылуда. Достық үйлерінің қызметінің нәтижесінде этносаралық келісім нығайып, ұлттардың тілі, мәдениеті мен салт-дәстүрі қайтадан дамытылуда. Мұның жарқын мысалы ретінде барлық тілдердің дамуына теңдей жағдай туғызып отырған «Даму мектебі және Қазақстан халқының мәдениеті» КММ-нің қызметін атауға болады. Мектеп қызметін бастаған 14 жылдың көлемінде мемлекеттік тілді және өңірімізді мекен ететін ұлттардың тілін оқытуда, жастардың бойында отансүйгіштік қасиеттерді қалыптастыруда тиімді тәсілдердің жарқын үлгісіне айнала алды.
Шығыс Қазақстан облысы Қазақстан халқы Ассамблеясын дамыту тұжырымдамасын жүзеге асыру бойынша (2020 жылға дейін) 2013-2015 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарына сәйкес биыл Достық үйлері қоғамдық бастамалар негізінде Аягөз, Жарма, Үржар, Зайсан, Көкпекті, Ұлан аудандарында ашылды. Оларға жабдықталған кабинеттер бөлінді.
– Шығыс Қазақстан этносаралық саладағы жаңа бастамалардың генераторы болып табылады. Өткен жылы аймақтың этномәдени бірлестіктерінің бастамасымен қолға алынған «Бейбітшілік пен келісімнің жол картасы» мега-акциясының аясында 137 іс-шара өткізілді. Оның аумағы республиканың, облыстың Ресей Федерациясымен, Қытаймен, Моңғолиямен шекараласатын аумақтардағы 113 елді мекенін қамтыды. Әлеуметтік жағынан аз қамтылған тұрғындарға материалдық көмек көрсетілді. Медициналық орталықтарда тексеруден өтуге дәрілік препараттарды алуға, азық-түлік қорын жасауға қаржы бөлінді,-дейді Еркімбек Аязбаев.
Айта кетер болсақ, Ұлттық бірлік доктринасы, Ассамблеяны дамыту тұжырымдамасы бойынша жұмыстар жоспарын іске асыра отырып, облыста ерекше маңыздағы әлеуметтік-саяси іс-шаралар өткізілді. Мәселен, Қазақстан халқының бірлігі күнінде Риддер қаласында «Бір шаңырақ астында» көшпелі форумы өтті. «Беловодье», «Иртышские напевы», «Татар сабантойы» халықаралық фестивальдерін ұйымдастыру дәстүрге айналды. Былтырғы мамырда Қазақстан халқы Ассамблеясының «Память во имя будущего» жобасын жүзеге асыру аясында барлық қалалар мен аудандарда саяси қуғын-сүргін күніне арналған еске алу шаралары өткізілді. Этноауылда көктемгі жазғы уақыттарда халықтық мерекелерде концерттік бағдарламалар өткізу тұрақты түрде дәстүрге айналды. Атап өтер бір жайт, соңғы төрт жылдың көлемінде этноауылда 1,1 млн. адам болған екен.
Мемлекет басшысының «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол» атты Қазақстан халқына Жолдауында еліміздің жастарына ерекше сенім білдірілген, олардың алда атқаратын міндеттері туралы жан-жақты айтылған. Бұл ретте қазақстандықтардың бірлігі мен келісімін сақтау мәселесіне Ассамблея жастары да айтарлықтай үлес қосып келеді. Достық үйлеріндегі Қоғамдық келісім орталықтарында тәлім алған жастар ендігі кезекте аға буынның орнын алмастыруда. Мәселен, солардың бірі – Арсен Карапетян студент шағынан бері армян этномәдени бірлестігінің жұмысына белсенді түрде атсалысып келеді. Жоғары білімді, қазақ, орыс, армян тілдерін еркін меңгерген жастың болашағы үлкен үміт күттіреді. Ал татар этномәдени бірлестігінің өкілі Равиль Юнусов – Достық үйіндегі бастамашыл қызметкерлердің бірі. Бұлардың қатарын өз халқының мәдениеті мен салт-дәстүрін, тілін сақтауда, одан әрі дамытуда белсенділік танытып жүрген Елена Горяева, Гюнель Алыева секілді жастар толықтырады.
– Қазіргідей жаппай жаһандану заманында, интернет-технологиялар қарыштап дамыған уақытта сол әлемдік әлеуметтік желілердің мүмкіндігін пайдаланып, қазақстандық бірлік пен келісімнің тұнығына тас лақтырып, лайлағысы келетіндер де жоқ емес. Біздің басты міндетіміз – ондайлардың теріс пиғылының іске асуына жол бермеу. Оның үстінде Қазақстан Республикасы Конституциясының 39-бабы, 2-тармағында этносаралық келісімді бұзуға ниеттілердің кез келген әрекеті заңсыз болып табылатындығы көрсетілген. Парламентте де әлеуметік желілер арқылы еліміздегі ұлтаралық келісім мен бірлікке селкеу түсіргісі келетіндерге жауапкершілік қарастыру мәселесі қаралуда. Біз өзімізде бұрыннан қалыптасқан бейбітшілікті, ұлтаралық достық пен ынтымақты сақтай отырып, одан әрі нығайтуға күш салуымыз қажет,-дейді ШҚО Қазақстан халқы Ассамблеясы хатшылығының меңгерушісі Еркімбек Аязбаев.

Дәурен Аллабергенұлы